Aνάπτυξη του λόγου στα παιδιά

Πώς να διευκολύνουμε την ανάπτυξη του λόγου στα παιδιά από την γέννηση του ως τον πρώτο χρόνο

Το νεογέννητο επικοινωνεί με τη γλώσσα του σώματος, με τη βλεμματική επαφή, με το χαμόγελο.Το μωρό έχει γεννηθεί με την ικανότητα να δέχεται γλωσσικά μηνύματα και την ανάγκη να αλληλεπιδρά με τους άλλους. Ήδη από την κοιλιά της μητέρας του αναγνωρίζει τη φωνή της και κινείται στο ρυθμό της ομιλίας της. Από την πρώτη ακόμη βδομάδα μετά τη γέννησή του, το μωρό επικοινωνεί και οι γονείς του μπορούν να ενθαρρύνουν τη διαδικασία της επικοινωνίας μέσα από τις εμπειρίες της καθημερινής ζωής.

Στην πράξη λοιπόν, τι μπορούμε να κάνουμε στην καθημερινότητά μας;

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη στιγμή που αλλάζετε το μωρό σας:

Κοιτάτε το παιδί σας και έτσι αυτό μπορεί να εγκαθιδρύσει οπτική επαφή μαζί σας. Το ακούτε όταν κλαίει, αντιλαμβάνεστε ότι δεν είναι χαρούμενο και ανταποκρίνεστε με λόγια παρηγοριάς, με μελωδίες και τραγούδια. Με τον τρόπο αυτό διασκεδάζετε με το μωρό σας, παίζετε μαζί του καθώς του εξηγείτε αυτό πουκάνετε με απλά λόγια. Έτσι το παιδί σας, θα μεγαλώνει καταλαβαίνοντας καλύτερα τον κόσμο που το περιβάλλει και νιώθοντας ότι η επικοινωνία είναι διασκεδαστική και επιβραβεύει.

Να ακούτε και να απαντάτε στο παιδί σας όταν αυτό εκφράζεται είτε με λέξεις, είτε με ήχους, είτε  με τη γλώσσα του σώματός του.

Να δίνετε στο παιδί σας χρόνο για να απαντήσει. Θυμηθείτε ότι τα μικρότερα παιδιά αντιδρούν πιο αργά από τους υπόλοιπους.

Να προσπαθείτε να ερμηνεύετε τα μηνύματα του παιδιού σας. Αυτό είναι προτιμότερο από το να προσποιείστε ότι το καταλάβατε.

Να χρησιμοποιείτε σύντομες φράσεις και απλές λέξεις.

Να μοιράζεστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού σας.

Να παίζετε παιχνίδια που επιτρέπουν να ακολουθείταιδιαδοχική σειρά, όπως το «κουκου τσα» ή το κύλισμα μιας μπάλας.

Να τραγουδάτε παιδικά και άλλα τραγούδια. Υπάρχουν\ πολλές ευκαιρίες για να τραγουδάτε με το παιδί σας από τις πρώτες του ακόμη στιγμές. Η μουσική προκαλεί πολύ βαθιά αλληλεπίδραση δημιουργώντας ησυχία και άνεση στο περιβάλλον, απαλύνει το άγχος, την ένταση και τον πόνο. Επιπλέον βοηθά το παιδί να αναπτύξει δεξιότητες λόγου και συντονισμό κινήσεων.

ΑΚΟΥΤΕ ΜΙΛΑΤΕ ΑΚΟΥΤΕ

Στο τέλος του πρώτου χρόνου το παιδί σας θα απαντάει στο άκουσμα του ονόματός του, θα καταλαβαίνει μερικές λέξεις και απλές φράσεις. Θα εκφράζεται χρησιμοποιώντας ήχους, χειρονομίες και κάποιες μεμονωμένες λέξεις.

Πηγή: Επιτροπή Πρόληψης του Πανελληνίου Συλλόγου Λογοπεδικών

Πώς να διευκολύνουμε την ανάπτυξη του λόγου στα παιδιά από το 1ο έως το 2ο έτος

Το παιδί σε ηλικία 1 έτους συμμετέχει ενεργά στην επικοινωνία. Χρησιμοποιεί λεκτικούς και μη λεκτικούς τρόπους για να επικοινωνήσει. Το παιδί χρησιμοποιεί μη λεκτικούς τρόπους στην επικοινωνία όταν:

Ζητάει με το να πλησιάζει το αντικείμενο που θέλει.

Δείχνει ότι δε θέλει κάτι με το να το σπρώχνει μακριά του.

Φωνάζει για να τραβήξει την προσοχή πάνω του.

Αρνείται κάτι με το κούνημα του κεφαλιού.

Δείχνει την ευχαρίστησή του με χαμόγελο.

Χαιρετάει με το κούνημα του χεριού του.

Στην ηλικία αυτή η προφορική επικοινωνία αναπτύσσεται. Το παιδί ξεκινά να επικοινωνεί μονολεκτικά χρησιμοποιώντας απλές λέξεις. Λέει για παράδειγμα «μαμά», «μπαμπά» για να απευθυνθεί, «όχι» για να αρνηθεί, «αυτό» για να δείξει και να ζητήσει, «εκεί» για να δείξει τον τόπο. Τα παιδιά σ’ αυτήν την ηλικία δε θα μπορέσουν να προφέρουν σωστά όλες τις λέξεις, εκείνο που είναι σημαντικό είναι το τι το παιδί λέει και όχι πως το λέει. Το παιχνίδι του παιδιού έχει περισσότερη φαντασία και δημιουργικότητα, για παράδειγμα χτενίζει και ταΐζει την κούκλα του με το κουτάλι…

Το παιδί εκτελεί απλές οδηγίες, αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα των άλλων, δείχνει αντικείμενα και εικόνες που του ζητούνται, η ομιλία του γίνεται πιο κατανοητή. Το παιδί αρχίζει να συμμετέχει σ’ όλες τις καθημερινές δραστηριότητες και καταστάσεις. Αναπτύσσοντας την αμφίδρομη σχέση επικοινωνίας. Για παράδειγμα κατά τη διάρκεια του φαγητού υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για να αναπτύξει το παιδί το λόγο του.Το παιδί σας κοιτάει, δείχνει το φαγητό του και λέει: «φαγητό». Εσείς ανταποκρίνεστε και επαναλαμβάνετε τα λόγια του παιδιού σαςπροσθέτοντας επιπλέον: «τρώμε το φαγητό μας» Εάν το παιδί δείχνει μόνο, εσείς ονομάζετε αυτό που δείχνει για παράδειγμα «φαγητό». Εάν το παιδί πει «νεγιό» αντί για νερό, εσείς επαναλαμβάνετε τη λέξη σωστά και λέτε «νερό». Μπορείτε επίσης να παίξετε ένα παιχνίδι «συγυρίσματος» και να ζητήσετε από το παιδί σας να σας δώσει τα πράγματα που έχει χρησιμοποιήσει για να φάει, έτσι αναπτύσσετε την κατανόηση και το λεξιλόγιό του.

Διευκολύνετε την ανάπτυξη του λόγου του παιδιού σας εάν προσπαθείτε:

Να κοιτάτε τις χειρονομίες που κάνει το παιδί σας.

Να ακούτε τα λόγια του παιδιού σας.

Να ερμηνεύετε ότι λέει το παιδί σας.

Να μιμηθείτε και να επαναλαμβάνετε αυτά που το παιδί λέει, δίνοντας του ένα καλό πρότυπο.

Να μοιράζεστε και να κάνετε την επικοινωνία ευχάριστη για το παιδί σας.

Στην ηλικία των 2 χρόνων το παιδί σας θα μπορεί να επικοινωνεί με χειρονομίες και με την ομιλία του.

Το παιδί σας κατανοεί αρκετά και θα λέει αρκετές λέξεις. Θ’ αρχίσει να χρησιμοποιεί φράσεις με δυο-τρεις λέξεις όπως «πάμε βόλτα», «μπαμπά πάει βόλτα». Το παιχνίδι είναι τρόπος μάθησης για το παιδί και το παιδί σας απολαμβάνει να παίζει μαζί σας.